Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας

Όλο και πιο συχνά στις μέρες μας γίνεται λόγος για το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής ή/και Υπερκινητικότητας (ΣΕΠΥ). Τα παιδιά που επηρεάζονται από αυτό το σύνδρομο είναι συνήθως, αλλά όχι πάντοτε, υπερκινητικά και αναστατώνουν την τάξη ή το οικογενειακό τους περιβάλλον δημιουργώντας προβλήματα. Σε διάφορες έρευνες έχει εντοπισθεί και αναφερθεί διαφορετική συχνότητα εμφάνισης του προβλήματος, η οποία κυμαίνεται και διαφοροποιείται αναλόγως του δείγματος του πληθυσμού το οποίο χρησιμοποιήθηκε στην κάθε έρευνα. Η συχνότητα αυτή κυμαίνεται σε ποσοστά από 2% μέχρι και 17% των παιδιών. Το πρόβλημα εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια με αναλογία τέσσερα προς ένα.
Τα κύρια συμπτώματα του ΣΕΠΥ έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των παιδιών και κυρίως στην κοινωνική, ψυχική και γνωστική τους λειτουργία. Ακόμη προκαλούν σημαντικά προβλήματα και δυσλειτουργίες τόσο στα ίδια τα παιδιά ή νεαρά άτομα, όσο και στον κοινωνικό τους περίγυρο και στην οικογένειά τους. Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για τα αίτια του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας αλλά ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί με ακρίβεια οι αιτίες – παράγοντες που το προκαλούν. Παίζει ρόλο σίγουρα κάποια κληρονομική βάση (προδιάθεση) αλλά τίποτα περισσότερο δεν έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα.
Πολλά από τα προαναφερθέντα μπορούν να αντιμετωπιστούν ώστε να δώσουμε σε αυτά τα παιδιά την ικανότητα να αναπτυχθούν όσο το δυνατό καλύτερα και να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο. Για αυτό το λόγο είναι αναγκαία η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση του Συνδρόμου.

Τα χαρακτηριστικά του προβλήματος
Κύριο χαρακτηριστικό του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας είναι η παρουσία σε ακατάλληλα για την ηλικία και ανάπτυξη του παιδιού επίπεδα ενός ή και μερικών εκ των κάτωθι χαρακτηριστικών :
• Έλλειψης Προσοχής
• Υπερκινητικότητας, και
• Παρορμητικότητας
Φυσικά πολλά παιδιά έχουν τα χαρακτηριστικά αυτά σε κάποιο βαθμό αλλά για να τεθεί η διάγνωση του ΣΕΠΥ πρέπει τα χαρακτηριστικά αυτά να:
• Έχουν εμφανιστεί πριν από την ηλικία των εφτά χρονών
• Να διαρκούν για τουλάχιστον έξι μήνες
• Να εκδηλώνονται παντού (Σε τουλάχιστον δύο χώρους π.χ. σχολείο, σπίτι, φροντιστήριο)
• Να προκαλούν σημαντική λειτουργική διαταραχή
• Να μην δικαιολογούνται από κάποια άλλη πιθανή αιτία (π.χ. άγχος, κατάθλιψη)
Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι συνδεδεμένα με προβλήματα όπως μαθησιακές δυσκολίες, αντικοινωνική συμπεριφορά, εγκληματικότητα και αυξημένη πιθανότητα αυτοκινητιστικών ατυχημάτων κατά την εφηβεία. Μέχρι σήμερα έχουν αναγνωριστεί τρία είδη του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας:
• Τύπος που χαρακτηρίζεται κυρίως από ελλειμματική προσοχή
• Τύπος που χαρακτηρίζεται κυρίως από υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα
• Συνδυασμένος/Μεικτός τύπος που έχει και τα τρία χαρακτηριστικά

Η αναγνώριση και διάγνωση του προβλήματος
Λόγω της φύσης του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο εργαστηριακό ή άλλο είδος απλών εξετάσεων που να μπορεί να γίνει για να τεθεί η διάγνωση. Τα συμπτώματα δεν είναι πάντα ολοφάνερα ιδιαίτερα σε παιδιά με κυρίως ελλειμματική προσοχή έτσι μπορεί οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να νομίζουν ότι ένα τέτοιο παιδί παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες ενώ το παιδί αυτό στην πραγματικότητα να χρειάζεται βοήθεια για να συγκεντρώνεται καλύτερα και με την βοήθεια αυτή να είναι σε θέση να αποδίδει και καλύτερα.
Για να τεθεί η διάγνωση του Συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας χρειάζεται πρώτα κάποιος που γνωρίζει το παιδί (γονιός, εκπαιδευτικός) να υποψιαστεί ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα και να ζητήσει να γίνει κάποια αξιολόγηση του παιδιού. Για αυτό και χρειάζεται οι γονείς και εκπαιδευτικοί να είναι ενήμεροι για τέτοια πιθανά προβλήματα. Αν υπάρχει υπόνοια ότι κάποιο παιδί έχει το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας τότε πρέπει να εξεταστούν τα βασικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Αυτό μπορεί να γίνει από κάποιο Παιδίατρο, Παιδοψυχολόγο ή Παιδοψυχίατρο με ειδική εμπειρία στο ΣΕΠΥ. Στην αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στοιχεία που θα δώσουν τόσο οι γονείς, το παιδί όσο και οι δάσκαλοι ή άλλα άτομα που φροντίζουν το παιδί για να τεθεί η διάγνωση. Ακόμη ίσως να χρειαστεί να γίνουν άλλες εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλα πιθανά αίτια για τη συμπεριφορά του παιδιού.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος
Αφού αναγνωριστεί ότι ένα παιδί έχει ΣΕΠΥ τότε μπορεί να αρχίσει η αντιμετώπιση του. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές έρευνες και έχουν αναλυθεί διάφορες μέθοδοι για την αντιμετώπιση του ΣΕΠΥ. Αυτό με το οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι ερευνητές είναι ότι σαν χρόνιο και πολυδιάστατο πρόβλημα, το ΣΕΠΥ χρειάζεται να αντιμετωπιστεί από μία πολυεπιστημονική ομάδα που θα προσφέρει στήριξη στα μέτρα του κάθε παιδιού. Η αντιμετώπιση πρέπει να βασίζεται σε συνδυασμό ιατρικών, ψυχολογικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων.
Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι φαρμακευτική ή μη-φαρμακευτική ή να συνδυάζει διάφορες μεθόδους. Οποιαδήποτε μέθοδος και αν χρησιμοποιηθεί το πρόγραμμα αντιμετώπισης πρέπει να είναι υπό την εποπτεία κάποιου ειδικού και να περιλαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση στο σπίτι και στο σχολείο. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση στο πλαίσιο του σχολείου εξαρτάται από την κατάρτιση και την επιμονή των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί όπως και οι γονείς θα χρειαστεί να ενημερωθούν κατάλληλα και να αλλάξουν το περιβάλλον του παιδιού με τρόπο που θα το βοηθήσει.
Συμπερασματικά το Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής/ Υπερκινητικότητας είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα σε παιδιά και το περιβάλλον τους. Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση του Συνδρόμου μπορεί να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να αναπτυχθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό που τους επιτρέπουν οι ικανότητές τους και να ενταχθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο.

Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2011

Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)

 

Τι είναι γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση;
Στη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) οξύ του στομάχου ή το φαγητό από το στομάχι ανεβαίνει πίσω στον οισοφάγο (αναγωγή). Αυτό είναι πολύ συχνό στα βρέφη γιατί ο μυς πάνω από το στομάχι δεν είναι ακόμα καλά αναπτυγμένος.
Η ΓΟΠ είναι το συχνότερο αίτιο εμέτων στη βρεφική ηλικία.Όλοι μας έχουμε επεισόδια αναγωγών από καιρό σε καιρό. Στη ΓΟΠ όμως το πρόβλημα είναι συχνό και προκαλεί πόνο και εμετούς.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΓΟΠ;
Το πιο συχνό είναι πόνος από το οξύ του στομάχου. Το μωρό μπορεί να είναι ανήσυχο και να κλαίει στο φαγητό ή μετά. Το μωρό χειροτερεύει ανάσκελα και ανακουφίζεται όταν κρατιέται όρθιο. Συχνά ταλαιπωρείται από εμετούς ή αναγωγές. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι βήχας, ρινική συμφόρηση. θορυβώδης αναπνοή και σε βαριές περιπτώσεις κακή ανάπτυξη.
Τι επιπλοκές μπορεί να έχει η ΓΟΠ;
Τα περισσότερα μωρά σταδιακά σε μερικούς μήνες ξεπερνούν το πρόβλημα.
Σε μερικά μωρά με σοβαρή ΓΟΠ δημιουργείται φλεγμονή στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα), προκαλώντας έντονο πόνο. Αναιμία, κακή ανάπτυξη μπορεί να συμβούν. Τέλος η σοβαρή ΓΟΠ πιθανό να σχετίζεται με άσθμα και συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.
Πως γίνεται η διάγνωση της ΓΟΠ;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο παιδίατρος θα βασίσει τη διάγνωση στο ιστορικό και την κλινική εξέταση.
Σε βαριές, επίμονες ή αμφίβολες περιπτώσεις θα παραπέμψει στο νοσοκομείο για να γίνουν εξετάσεις όπως ειδική ακτινογραφία, μελέτη PH ή ενδοσκόπηση.
Πως θεραπεύεται η ΓΟΠ;
Οι επιλογές θεραπείας είναι οι εξής:
  •  Μη φαρμακευτική αντιμετώπιση στις ήπιες περιπτώσεις καθώς η ΓΟΠ θα περάσει από μόνη της. Το μωρό να κρατιέται στον ώμο για 20-30 λεπτά μετά το φαγητό. Μωρά που θηλάζουν έχουν λιγότερη ΓΟΠ. Τα γεύματα να δίνονται πιο συχνά και μικρά. Περιορίστε τον αέρα που παίρνει το μωρό και βγάλτε τον αέρα πολλές φορές κατά τη διάρκεια του φαγητού. Το μωρό να ξαπλώνει σε ημικληνή θέση. Τα μεγαλύτερα παιδιά να αποφεύγουν λιπαρά και τηγανιτά φαγητά, καφείνη, μέντα, σοκολάτα, χυμούς και ντομάτα. Να καταπολεμάται η παχυσαρκία.
  •  Φαρμακευτική θεραπεία. Δίνονται δύο κατηγορίες φαρμάκων: Ρανιτιδίνη και ανάλογα. Αυτά μειώνουν το οξύ του στομάχου. Δομπεριδόνη και ανάλογα. Αυτά καλυτερεύουν την προώθηση του φαγητού από το στομάχι προς τα κάτω στο έντερο.
  •  Ειδικά γάλατα. Αυτά είναι δύο κατηγορίες: Συμπυκνωμένα γάλατα για να μένουν στο στομάχι Γάλατα με περισσότερες θερμίδες για μωρά που δεν παίρνουν βάρος
  •  Χειρουργική επέμβαση στο σφιγκτήρα του οισοφάγου γίνεται σε βαριές περιπτώσεις ΓΟΠ.
Τι να περιμένω στο μέλλον;
Στα περισσότερα μωρά, ο σφιγκτήρας του οισοφάγου ωριμάζει και το πρόβλημα μέχρι 12-18 μηνών έχει εξαφανιστεί. Αν το παιδί παίρνει βάρος κάντε υπομονή, θα περάσει!

Στέλιος Παπαβέντσης ΜRCPCH DCH IBCLC 2010